Ukryty wróg w Twoich tętnicach: Jak hipercholesterolemia wpływa na Twoje zdrowie?

Jak podaje GUS, powodem 35% wszystkich zgonów w Polsce są choroby kardiologiczne[1]. Wśród nich największe żniwo zbierają choroba niedokrwienna serca spowodowana miażdżycą i niewydolność serca, które często powiązane są z wysokim poziomem cholesterolu. Dodatkowo upały, które teraz nam towarzyszą, stanowią dodatkowe obciążenie dla organizmu i mogą odbijać się na stanie zdrowia pacjentów.

Wyższe temperatury i wyższe ryzyko

Przetaczające się przez Polskę fale upałów i notowane rekordy temperatur mogą nieść ze sobą poważne konsekwencje dla zdrowia. Taka pogoda sprawia, że szybciej tracimy wodę z organizmu, a jednocześnie często nie pamiętamy o odpowiednim nawadnianiu się. W takich sytuacjach nasze serce musi pracować intensywniej. Dla wielu osób, szczególnie zmagających się z podwyższonym cholesterolem i chorobami układu sercowo-naczyniowego, wysokie temperatury mogą dodatkowo dawać się we znaki.

Zwiększone stężenie cholesterolu we krwi, nazywane hipercholesterolemią prowadzi do rozwoju miażdżycy. Miażdżyca to przewlekła choroba zapalna tętnic, doprowadzająca do tworzeniem się w ich ścianie blaszek miażdżycowych, które zawężają lub nawet zamykają ich światło. Miażdżyca przez długi czas może przebiegać bezobjawowo jednak ostatecznie często prowadzi do rozwoju choroby niedokrwiennej serca, której następstwem może być zawał serca i/lub jego niewydolność; może powodować również niedokrwienie kończyn dolnych objawiające się chromaniem przestankowym, czyli bólami łydek podczas chodzenia, a także być przyczyną niedokrwienia mózgu czyli udaru.

Co płynie w tętnicach?

Hipercholesterolemia jest jedną z chorób cywilizacyjnych, a jej najczęstsze przyczyny to zła dieta (jedzenie zbyt tłustych potraw i wysokoprzetworzonych produktów, mała zawartość owoców i warzyw oraz błonnika w posiłkach), mała aktywność fizyczna, a także nadmierna konsumpcja alkoholu i palenie papierosów. Wbrew obiegowej opinii podwyższony poziom cholesterolu nie dotyczy tylko osób starszych. Nawet dwie na trzy osoby powyżej 17. roku życia mają hipercholesterolemię, przy czym większość z nich nie zdaje sobie z niej sprawy[2]. Choroby układu krążenia, które często są powiązane z wysokim cholesterolem, są dziś najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce.

35% zgonów w Polsce jest efektem chorób kardiologicznych – komentuje lek. kardiolog Magdalena Marzec z Pratia MCM Kraków – Wiele z nich można powiązać z hipercholesterolemią, która jest przyczyną miażdżycy. Ta zaś prowadzi do rozwoju licznych schorzeń sercowo naczyniowych i ich powikłań, jak np. zawał serca czy udar mózgu. Powinniśmy w związku z tym przyjrzeć się naszym codziennym nawykom, wdrożyć niezbędne zmiany, a jeśli trzeba, to zastosować również leczenie obniżające poziom cholesterolu.

Zmiana potrzebna od zaraz

W profilaktyce miażdżycy najważniejszy jest właściwy tryb życia – utrzymywanie odpowiedniej diety, prawidłowej masy ciała, aktywność fizyczna, niepalenie papierosów. Konieczne w tym celu jest zastosowanie odpowiedniej diety, gdzie ograniczone zostaje spożycie produktów bogatych w cholesterol, takich jak tłuszcze zwierzęce, czy jajka, a także nasyconych kwasów tłuszczowych zawartych w tłustym nabiale i czerwonym mięsie. To z kolei powinno zadziać się na korzyść produktów zawierających błonnik, zwiększenia porcji warzyw i owoców, a także nasion roślin strączkowych czy zbóż. Nieodzowne w przypadku leczenia jest też włączenie do codziennego trybu życia aktywności fizycznej.

Nie muszą być to sporty wyczynowe, nie musimy biegać maratonów, czy uprawiać gimnastyki sportowej, dużo ważniejsza jest regularność ćwiczeń i zmiana swoich codziennych nawyków – tłumaczy lek. kardiolog Magdalena Marzec – może być to spokojna jazda na rowerze, spacer po lesie, pilates. Jeśli mamy możliwość, to wybierajmy też rower lub spacer zamiast jazdy samochodem.

Innowacyjne terapie w leczeniu hipercholesterolemii

Pacjenci chorujący na miażdżycę mogą już teraz uzyskać dostęp do nowych terapii. W ośrodkach Pratia w Bydgoszczy, Krakowie i Katowicach trwają właśnie badania kliniczne nowych leków na miażdżycę.

Celem aktualnie trwających badań jest potwierdzenie skuteczności nowoczesnych terapii w obniżaniu ryzyka sercowo naczyniowego. Do badań włączani są pacjenci obciążeni kardiologicznie; po zawałach, udarach, zabiegach naczyniowych. Celem badań jest potwierdzenie, że pacjenci Ci rzadziej będą zapadać na ponowne powikłania sercowo-naczyniowe, w porównaniu z pacjentami stosującymi standardowe terapie.

[1] GUS, „Umieralność w 2021roku. Zgony według przyczyn – dane wstępne”, 16.05.2022 r

[2] K. Arent-Piotrowska, Hipercholesterolemia – zmora dzisiejszych czasów. Co zrobić, by zapobiec jej konsekwencjom w świetle aktualnych zaleceń kardiologicznych”, 2018

Branża medyczna będzie wykorzystywać coraz więcej nowinek technologicznych i innowacyjnych rozwiązań. Pozwalają one na szybszą diagnostykę, efektywną terapię i sprawną rehabilitację. Skoordynowana komunikacja z pacjentem, m.in. poprzez e-czaty czy wideoczaty, jest kluczowa dla kompleksowej opieki. Nowe technologie powinny być nakierowane na wczesną diagnostykę i pozwolić na rehabilitację w domu.

Służba zdrowia nowej generacji będzie wykorzystywała coraz więcej nowinek technologicznych – urządzeń mobilnych, telediagnostyki czy sztucznej inteligencji. W najbliższej przyszłości ponad 14 mln pacjentów może korzystać z nowych technologii w procesie leczenia. Największy potencjał mają przede wszystkim usługi telemedyczne, które mogą zrewolucjonizować system opieki zdrowotnej: przyspieszyć możliwość rozpoznania choroby czy poprawić jakość monitorowania leczenia.

Nowe technologie pozwalają na szybszą diagnostykę, bardziej efektywną terapię i sprawną rehabilitację. Często są wytworem wielu wynalazców, którzy starają się doprowadzić do tego, by były one użyteczne dla pacjentów. Jest wiele innowacji, które dostają wiele nagród, natomiast nie są użytkowane, bo są zbyt trudne do zastosowania w codziennym życiu. Powinny być nakierowane na wczesną diagnostykę, która pozwala na zmniejszenie kosztów diagnostyki i ewentualnej terapii. Nowe technologie, które pozwalają na rehabilitację, powinny być dostosowane do naszych telefonów komórkowych i pozwolić na rehabilitację w domu.

Żeby wydłużyć Polakom życie, nie wystarczy tylko normalna opieka medyczna i kontakt lekarza z pacjentem, lecz przede wszystkim potrzebna jest absolutnie nowoczesna technologia. To telemedycyna, kontakt z pacjentem poprzez różne inne narzędzia informatyczne, takie jak e-czaty czy wideoczaty, generalnie komunikacja z pacjentem w sposób skoordynowany, gdzie widzimy ścieżkę pacjenta w sposób ciągły, używając nowej technologii.

Problemy z brakami kadrowymi wśród specjalistów i personelu pomocniczego przekładają się na niską dostępność usług medycznych. Jest to jeden z najgorzej ocenianych aspektów funkcjonowania służby zdrowia. Według badań CBOS aż 82% Polaków uważa, że ciężko jest umówić się na wizytę u specjalisty, a 71% negatywnie ocenia dostępność personelu w szpitalach.

Problem ten pogłębia biurokratyzacja placówek medycznych. Według raportu NIK lekarze poświęcają 33% swojego czasu na wypełnianie dokumentacji medycznej i inne czynności administracyjne podczas wizyty stacjonarnej i aż 43% podczas teleporady.

Pierwszym krokiem w zwiększaniu dostępności personelu medycznego powinno być zatem efektywne wykorzystanie czasu już zatrudnionych specjalistów. Można to zrobić np. przez:

stosowanie podejścia digital first wobec pacjentów, zgodnie z którym pierwszy wywiad medyczny przeprowadza się zdalnie, by ocenić konieczność skierowania na wizytę osobistą,
integracje systemów informatycznych (np. z narzędziami do obsługi diagnostyki laboratoryjnej i obrazowej),
automatyzację przepływu informacji pomiędzy poszczególnymi placówkami, co usprawni podejmowanie decyzji o leczeniu,
cyfryzację procesów administracyjnych (prowadzenie rejestrów elektronicznej dokumentacji medycznej),
wdrożenie systemów do automatyzacji rejestracji wizyt, które m.in. przypominają pacjentom o terminie konsultacji i zmniejszają liczbę „okienek” w grafikach lekarzy.

Każda automatyzacja, która pozwala odciążyć personel medyczny od żmudnych i powtarzalnych zadań, przekłada się na większą dostępność usług, wyższy poziom satysfakcji pacjentów i lepsze doświadczenia samych medyków. Ten ostatni aspekt jest szczególnie istotny w kontekście zmniejszania braków kadrowych i zachęcania wykwalifikowanych specjalistów do pracy w polskich firmach.

Dojrzałość cyfrowa Polaków rośnie coraz szybciej, a wraz z nią zmieniają się ich wymagania odnośnie jakości i sposobu świadczenia usług medycznych. Pojawia się nowy rodzaj cyfrowych pacjentów, którym nie wystarcza opieka publicznej służby zdrowia, działającej w tradycyjny, offline’owy sposób i lekceważącej doświadczenia pacjentów.

Najmniej zadowolone są osoby młode (do 34 lat), wykształcone, mieszkające w dużych miastach i zarabiając powyżej 3 tys. złotych miesięcznie. Równocześnie ta sama grupa najliczniej reprezentuje klientów prywatnych placówek medycznych. Wśród powodów, dla których wybierają świadczenia spoza NFZ, wskazują:

krótszy czas oczekiwania na usługę (74%),
lepiej wykwalifikowany personel (22%),
bardziej zaangażowanych specjalistów (21%),
dogodne godziny, terminy wizyt oraz lokalizację (19%),
możliwość załatwienia wszystkiego przy jednej wizycie (18%),
brak opóźnień i kolejek (14%),
wyższy poziom życzliwości personelu (12%),
lepszy komfort leczenia (12%).

Rośnie zatem grupa pacjentów, którzy wybierają usługi medyczne na podstawie doświadczeń płynących z całego procesu leczenia (Patient Experience), a nie wyłącznie ich ceny. Aby przyciągnąć do siebie takie osoby trzeba zbudować system skoncentrowany na pacjencie - jego problemach, potrzebach i zadowoleniu z leczenia.

Technologia daje ogromne możliwości w zakresie poprawiania jakości doświadczeń pacjentów. Zwłaszcza że Polacy są otwarci na cyfrowe innowacje i oczekują swobodnego dostępu do usług medycznych. Chcą umawiać się na wizytę lekarską z taką samą łatwością, z jaką zapisują się do fryzjera, otwierają konto w banku, czy kupują karnet na siłownię. Chętnie korzystają z rozwiązań samoobsługowych, jak internetowe portale pacjenta czy chatboty.

Wykorzystują to prywatne placówki, które mają świadomość zmian zachodzących w postawach pacjentów i bacznie obserwują trendy. Centrum Medyczne CMP zdecydowało się uruchomić Wirtualnego Konsultanta — narzędzie do automatycznej rejestracji wizyt, posługujące się algorytmem sztucznej inteligencji. Dzięki wprowadzonej innowacji udało się zmniejszyć obciążenie infolinii o 30% w niespełna 2 miesiące. Badanie NPS wykazało, że rekordowa ilość pacjentów (82%) oceniła kontakt z infolinią jako dobry lub bardzo dobry. Wdrożenie Wirtualnego Konsultanta wpłynęło również pozytywnie na komfort i satysfakcję pracowników.